 |
|
Evo lake priče za pred spavanje, poslje koje se snovi sami redjaju. Ima li išta intrigantnije od otkrivanja paučinom obavijenih tajni minule epohe. Mali gradić u nastajanju, “Pepeljugino zakutče“, a toliko dogadjanja, znamenitih ljudi protutnjalo našim krajem, iza nekih se tragovi posuše zaboravom a iza nekih i dan danas se diže prašina… Pregledavajući ono malo pisanih dokumenata sačuvanih iz 19. vijeka uvijek sam se pitao kako li se polako i na tenane odvijao život u gospodskim kućama kistanjskih veletrgovaca i veleposjednika. Kmeti i težaci svojim radom su pribavljali dovoljnu dobit za iste, koji su se mogli na osnovu toga ne samo gospodariti, nego i dodatno iskorištavati taj položaj neimanja granica u novcu za usavršavanje sebe i svoje djece. U kuci poštmajstorice Marice i opštinskog sekretara Ćire, na dvije plate iz državne kase, iznjegovan je jedan od vrsnih pjesnika i dramaturga Mirko Korolija , koji je škole završio u Pragu i Beču, u kući se |
|
govorilo pored materinjeg srpskog i francuski, talijanski i njemački jezik. Ne samo u toj kući, već i u ostalim boljestojećim kućama u Kistanjama djeca su završavala visoke škole na strani, a u pučkoj školi u Kistanjama za vreme K und K monarhije njemački je bio jezik carevine koji su svi savladali. |
|
|
| |
Blizina Zare ( Zadra ) i mletaka iziskivala je poznavanje talijanskog jezika radi bolje korespodencije i komunikacije u trgovini, a francuski je oduvijek ostao još od Marmonta i Napoleona jezik kojim se pokazivala gospoština gradjanske klase i kasnije viši stepen obrazovanja. Guvernante su brinule o mladim naraštajima u kući Jankovića, Korolija, Maleševića, Krneta... učile ih gosparskim manirima i stranim jezicima... Kistanje tada geografski na rubu carevine u društvenom životu to zapravo nisu bile, jer su raznoraznim povodima u njih dolazili neki od najznačajnijih ljudi svoje epohe: nobelovac Theodor Momsen 29. aprila 1862, kajzer Franjo Josif I i njegova kraljica Sissi april 1875, Nikola Tesla 1892, kasnije Kralj Aleksandar I Karadjordjević jula 1929 i ini… Pred neku godinu našao sam se na našem groblju kod Svetog Nikole da obidjem upokojene u Gospodu naše Kistanjce, znane i neznane, da osjetim fluid prolaznosti i vječnosti. Dolazio sam mnogo puta na to isto groblje ispraćajuć drage ljude, obilazio ga uzduž i popreko, uvijek sa pijetetom, ali tek prije nekoliko mjeseci pregledajuć slike koje sam tada snimio primjetio sam nešto što je zagolicalo moju maštu i natjeralo me na bjesomučnu potragu za pisanim dokumentima da bih razjasnio šta to zapravo predstavlja. Riječ je o nekoliko simbola koje sam snimio na pojedinim nadgrobnim pločama, za koje sam koliko juče bio uvjeren da predstavljaju samo ukrasnu ornamentiku. I onda šok za mene a nadam se i za vas koji budete čitali ove redove: na pravoslavnom groblju nadjoh tri masonska simbola: DAVIDOVA ZVIJEZDA na grobu Koste Maleševića na spomeniku koji podigoše 1911 blagodarni sinovi, OBORENE I UKRŠTENE BAKLJE SA PLAMENOM na grobnoj ploči iz 1911 familije Janković, MERMERNI OBELISK SA PIRAMIDOM NA VRHU iz 1934. - spomenik prote ličkog Trbojevića i žene mu Angeline Trbojević rodj.Tesla, sestra Nikole Tesle i majke Marice Janković, žene šjor Nike Jankovića. I sama nadgrobna ploča Jankovića ima pored baljki na sebi stilizovan oblik obeliska, koji nosi krst na vrhu, a niko od počivših u grobu se ne pominje poimenično osim Nike Jankovića koji spomenik 1911. podignu za svoga oca i svoju familiju .I tu počinje moja traganje za dokazima o mogućoj pripadnosti pojedinih Kistanjaca masonskim ložama. Za Kostu Maleševića odnosno njegove sinove nisam dobavio nikakve pisane tragove, tako da osim stilizovane Davidove zvijezde u obliku cvijeta u arabesknom islamskom okviru a sve ispod pravoslavnog krsta, što se lijepo vidi i dan danas, nemam daljih tragova. Kosta je bio vlasnik velelijepe trokatnice na čijem je mjestu kasnije sagradjena robna kuća PZ, a svekar Darinke Korolije kćeri Ćirine i Maričina (1879 -1944 ) koja je bila udata za Miloša Maleševića a poginula je za vreme savezničkog bombardovanja Kistanja 1944. Iste godine spomenik sa stilizacijom obeliska podiže i Janković Nikola „šjor Niko“, otac sinova Lubiše i dr Sime, i kćeri Dane i Seje, a sin kistanjskoga Načelnika Sime Jankovica, koji davnih godina dodje iz Promine, selo Bobodol kod Oklaja, u Kistanje. Za ornamentiku odlučuje se za oborene i ukrštene baklje sa plamenom, koje su osim masonskog obilježje i ILUMINATA. E tu se priča polako počela razmotavati: Naime godinama unazad u kući Jankovića boravili su masoni ( kasnije se ispostavilo visokog ranga), tako da je bilo moguće da je i Načelnik Simo Janković susrevši se sa carom Franjom Jozefom I i njegovim okruženjem pridobio odredjene pozitivne poene za svoj kasniji pristup u jednu od austrougarskih Velikih Loža. Ne može se sa sigurnošću pripovjedati o samom činu inicijacije ili kako bi se u masonskom žargonu reklo - iluminacije gospodina Načelnika Sime Jankovića i kojoj je tačno Loži pripadao, ali svakako je bio zajedno u istoj sa Oblasnim sucem De Draganićem, i Kotarskim Načelnikom pl.Kirkmeyerom. Naime tih godina je većina službenika u općinskoj upravi zapravo bila sa strane, većina katolici i na njihov zahtjev je i sagradjena crkva Blažene Djevice Marije 1885 pored opštinske zgrade i Suda ( poslje bila zgrada mjesnog ureda i Milicije sa 4 stana ) te je u sklopu općeg ulaska iluminata u dalmatinske gradove mogućnost da je neko od službenika Uprave pripadnik masonskih Loža je bila velika. Službenici nisu bili iz okolnih gradova, vec ih je bilo iz svih krajeva Austrougarske monarhije.Citat: Prvi masoni u Dalmaciji pojavili su se još u vremenu Austro-Ugarske monarhije (1870-1919) i djelovali su kao masonski krugovi šireg austrougarskog masonskog lanca. Nezvanična priča kaže da je Franz Jozef I, nekadašnji austrougarski car bio mason. Samim tim, u dalmatinske gradove ušli su masoni, iluminati i templari kao tajni predstavnici svojih udruženja. Kad je Gavrilo Princip ubio Franju Ferdinanda i njegovu suprugu Sofiju, otkrilo se da je Ferdinand imao masonsku oznaku. Tokom obdukcije njihovih tijela, koja je vršena u vili Konak na Bistriku, vidjeli su izvjesnu tetovažu na Franzovom ramenu, koja je predstavljala masonski simbol višeg stepena. Takodje izbor Marice, buduće supruge za svog sina Nikolu iz familije ličkog prote Trbojevića a od roda Teslinih imao je uske poveznice sa masonima preko ujaka Maričinog Nikole Tesle, koji iako daleko od rodnog kraja, dao saglasnost za taj brak. Kao što je i njegov boravak kod sestre u Kistanjama 1892. bio na kratko u vreme sahrane majke Djuke u Lici. Njegovim pismenim uputstvima iz bogate korespodencije koju su vodili brat i sestra Tesla rukovodila se nećakinja Marica i šjor Niko kad je dala da se iskleše u mermeru obelisk kao nadgrobno obilježje za svoju majku Angelinu počivšu 1931.g. i kasnije oca počivšeg 1934.g. u Kistanjama.Citat: BIOGRAFIJA:Nikola Tesla je bio četvrto djete Djuke (Georgina) i Milutina Tesle pravoslavnog sveštenika. Rodjen je tačno u ponoc izmedju 10. i 11. jula 1856.g.,u Smiljanu u Lici današnja Republika Hrvatska. Bio je to povod za veliko slavlje jer se u tom kraju, kao i svuda medju Srbima, muško djete tradicionalno više cijeni od ženskog. Djete je kršteno u crkvi Sv.Petra i Pavla, ali je dete bilo jako slabo i bolesno tako da su roditelji mislili da će umreti. Nikola je dobio ime po jednom i drugom djedi. Njegovi roditelji osim njega imali su sina Daneta i ćerke Angelinu i Milku, starije od Nikole i Maricu najmlade dete u porodici Tesla...Dobar dio 1892.g.. Tesla je proveo u Evropi. Takode te 1892. godine Tesla je ostao i bez drugog roditelja. Umrla mu je majka i taj gubitak mu je strašno teško pao. Nikola Tesla je umro u Njujorku1943. godine, a urna u obliku pravilne sfere sa njegovim pepelom čuva se u Muzeju Nikole Tesle u Beogradu. Tesla – mason? Na prostorima nekadašnje Jugoslavije masonerija djeluje od 1764. godine, kada je u Glini osnovana prva loža. Sa prekidima, masonerija djeluje do 1940 . godine, kada donosi odluku o samouspavljivanju. Da li su naši sugradjani uistinu pripadali nekoj od austrougarskih ili kasnijih jugoslovenskih loža, danas je to apsolutno nemoguće dokazati. Vreme je odmaklo, ljudi su poumirali, oskudica pismenih podataka je potpuna, a svako eventualno tvrdenje bi bilo jedna avantura, odnosno čista proizvoljnost; ali bi možda strane masonske arhive imale poneki podatak ili dokument koji bi dao "polaznu tacku" za dalja, nova rezonovanja (iako ja inače ne vjerujem da je sva istorija samo u dokumentima i arhivama, ipak više volim dokumentovano izlaganje, nego ono koje je samo čisto logičko). I za kraj ove golicave priče, treba spomenuti da su se neki od masonskih principa protezali i u životu šjor Nike Jankovića do kraja života. Veletrgovac i veleposjednik čija se zemlja u katastru protezala od Krke do Ervenika, a da nogom ne ugazi preko tudje medje!, i nakon konfiskacije sveukupne nepokretnosti, ostavljena mu je samo kuća sa okućnicom u Kistanjama i uspomena na sina Dr Simu ( koji zajedno sa suprugom dr Brankom r. Šegan izgubi život na bespućima Sutjeske u partizanskim uniformama. Dirljiva je njihova priča, mladi doktor i njegova supruga tada apsolvent medicine, ušli su u NOB čista srca i velikog altruizma i humanizma , u zajedničkoj ljubavi dobili su kćer negdje oko l942 , koji djed Niko nikada nije vidio. Prve ratne godine poslali su roditeljima u Kistanje pismo „ kako se osjećaju lijepo u šumi u kojoj je puno nježnih srna, a polja su osuta raznolikim cvijećem, proplancima se u jutarnjim izmaglicama razlježu cvrkuti ptica". I onda tragedija za tragedijom: najprije infekciji trbušnim tifusom podliježe prelijepa Branka, a Simo iako i sam zaražen nastavlja brinuti o kćeri iako se sa dijelom vojske probio do teritorija koji se danas nalaze u R Crnoj Gori. Tu je zadnji put vidjen gdje luta oko groba svoje Branke a dijete, kome se i trag imena zagubio, uzela je pod svoje jedna od partizanskih bolničarki, ali o njenoj sudbini se tu gubi svaki trag. Šjor Niko je godinama pokušavao preko svih instanci da barem sazna za grob svoje djece, ali sigurnih svjedočenja i indicija nije bilo, Tako je jedna velika tragedija ostala u misteriju do današnjih dana, a sjećanje na dr Simu Jankovića nosila je Kistanjska nova ambulanta ponjevši njegovo ime. I danas se imena Sime i Branke nalaze na zgradi V M A u Beogradu medju 4500 imena palih boraca sanitetske službe.) Šjor Niko je godine provodio u miru, šetajuć djardinom koji je zapamtio vrisku i igru njegove djece ( prvi teniski teren , vještački napravljeno brdašce da se djeca mogu sanjkati kad pane snjeg, prvi bazen da se djeca mogu brčkati dok su kmetska djeca išla na Krku ...) koje životni vjetrovi rasijaše po svijetu: Ljubiša je do smrti živio i radio kao arhitekta u Parizu i iza sebe sa Simon ostavio sina Nikolu i kćerku Helenu ; kćerka Dana živila je godinama u Keniji odakle se vratila sa dijamantskim prstenom u Kistanje, i mnogima njime rasjekla pjeskarena ukrasna stakla na kredencama sa motivom groždja i voća, jer joj nisu vjerovali da je prsten od pravog dijamanta. Kćer Seja, ing fizike, živila u Zagrebu, imala je kćer i sina Simu koji se poslje oženio sa Zrmanjom Manjom Dubajić, najstarijom kćerkom Sime Dubajića, i žive u Parizu. A u petak, kad je pazar u Kistanjama, šjor Niko bi otvarao vrata jedne od njegovih predratnih kancelarija, koje su se nalazile u glavnom portunu a preko puta Markove željezare, gdje se nalazilo skladište Crvenog Krsta ( kojeg su takodje osnovali davnih godina švicarski masoni!) a on bio doživotni posljeratni predsjednik, i siromašnom narodu bi udijelio koji stari „ kapot“ ( kaput) i kakve demode cipelice uz koju vrećicu cukra i soli. Nije bilo nemoguće naći u dnu Kistanja a najviše oko Lalića lokve bačenih haljina i cipela iza zidića, a so je ipak bila dobra za ovce u Laškovici...I ako još niste pozaspali , da Vas obavijestim da kad na Googleu potražite nešto o masonima otvoriće se ponuda na 4.740.000 stranica, a ja sam neke zanimljive odabrao za Vas: |
A. F. & A. M. Antient Free and Accepted Masons je puno ime za osnovni red u Masoneriji. Skracena verzija je Freemasons, pa je samim tim i nas prevod Slobodni zidari. Osnovni red se naziva Craft na engleskom, a najbolji prevod je verovatno: zanat. I tri stepena ovog reda imaju odgovarajuce nazive: Entered Apprentice (šegrt), FellowCraft (kalfa) i Master Mason (Majstor). U svetu postoji oko pet miliona Masona od cega 3 miliona u SAD-u, 700 000 u V. Britaniji, 200 000 u Kanadi i isto toliko u Australiji, i pristup svakom od "pripojenih" ostalih redova u masoneriji zahteva clanstvo u osnovnom redu. "Pripojenih" je vrlo bitno kao izraz, jer zvanicno ne postoji nista sto je veci nivo od samog osnovnog reda, tako da se ne moze reci ni "sledeci" ni "viši" red. HEKSAGRAM i li ŠESTOKRAKA ZVIJEZDA ili DAVIDOVA ZVIJEZDA Kad je okruzena kružnicom predstavlja božanski um . Koristi se i danas u okultnim ritualima. Za Židove to je Davidova zvijezda. Jednostavniji je od pentagrama pa se smatra da je napravljen prije. No, historijski dokazi govore suprotno, pojavio se 3 000 godina kasnije od pentagrama. Bio je simbol Židovskog carstva. Nakon što je carstvo osvojeno, Židovi su se raširili po svijetu, kao i heksagram. Takoder je poznat kao davidova zvijezda. Smatralo se da je heksagram Solomonov znak no E. Zehren naglašava da je Solomonov znak bio pentagram. Kao i pentagram, koristi se u magicnim formulama, a naden je i u staroj knjizi vjesticarenja, Solomonov kljuc. SVEVIDECE OKO Univerzalan simbol koji predstavlja duhovnost, vizionarstvo, više znanje, uvid u okultne znanosti. OKO U TROKUTU NA VRHU PIRAMIDE Simbol masona za božje oci koje sve vide. Kršcani smatraju da je to izoblicena slika biblijskog Boga. Nalazi se na novcanici od 1 americkog dolara. To je i jedan od simbola Iluminata te jedna od osnova za Novi Svijetski Poredak OBELISK I KUPOLA Obelisk i kupola su uobicajene vizure spomenika i zdanja Bratstva . Obelisk je starodrevni falusni simbol muške energije i suncane energije, a kupola predstavlja energiju žene ili mjeseca. Cesto su smješteni zajedno ili blizu.U starodrevnom Egiptu obelisk, kupola i petokraka zvijezda zajedno su bilo simbol zvijezde Sirijus. PLAMEN ILI OSVJETLJENA BAKLJA cesto upotrebljavani simbol osvjetljenje baklje oznacava simbol znanja i sunca. Kada novoprimljeni dostigne neko nivo u piramidi on biva prosvjetljen ( iluminiran) što više simbolizuje upaljenom bakljom. Jedna od ponavljanih prica iz antickog svijeta opisuje heroja koji prima vatru ( znanje) od bogova i daje je ljudima. DANIJEL KOVACEVIC MASONERIJA KAO GLOBALNI I LOKALNI FENOMEN Odgovor na pitanje - šta je masonstvo ili slobodno zidarstvo, nije nimalo jednostavan, jer je masonerija manje ili više tajni internacionalni religiozno-misticni, hijerarhijski organizovan pokret, nastao u današnjem obliku u XVIII vijeku u Engleskoj. Definicija se razlikuje od izvora do izvora, odnosno, po tome da li dolazi od samih masona ili od nekog iz spoljašnjeg, profanog svijeta, kako masoni nazivaju sve one koji nisu „braca“. Prema Osnovnim nacelima slobodno zidarstvo je „bratstvo ciji je tradicionalni temelj vera u Boga, Velikog Neimara svih svetova...“. i da je masonerija „ jedno od najstarijih svjetskih udruženja. Slobodno-zidarski rad na samom sebi, odnosno, ucenja o kojima slobodno zidarstvo poucava, povezana su sa moralnim vrijednostima koje inace upravljaju odnosima medu ljudima...”. Manje ili više slicne definicije mogu se pronaci i kod svih ostalih masonskih loža, medutim, rijec je o toliko nejasnim i maglovitim objašnjenjima da zvuce gotovo uvredljivo. S druge strane, oni koji ne pripadaju bratstvu ništa preciznije ne objašnjavaju tu organizaciju, vec cine upravo suprotno, nerijetko iznoseci tvrdnje koje nisu utemeljene ni na cemu, osim na sopstvenom ubjedenju u globalne teorije zavjere. Tako se objašnjenja “profanih” krecu u rasponu od tvrdnji da je rijec o zastarjeloj i besmislenoj grupi cudaka koji upražnjavaju neobicne riutuale i “lože se” na mistiku, preko teza da je rijec o okultnoj organizaciji koja obožava satanu, pa do “upozorenja” da masoni kontrolišu svijet i stoje iza svih znacajnijih dogadaja u istoriji covjecanstva. Tacno je da masoni u svom “radu”, kako ga nazivaju, upražnjavaju rituale ciji su sastavni dekor svijece , cudni simboli sa motivima mrtvackih glava, ali tvrdnja da imaju veze sa okultnim jednostavno ne stoji. Jedan od osnovnih uslova da bi neko postao “brat” jeste upravo da je vjernik, da vjeruje u Boga, kako god da ga on nazivao. Dakle, slobodno zidarstvo bilo bi narocit sistem moralnih vrijednosti, zavijen u alegoriju i ilustrovan simbolima. Medutim, ni to, opet, nije dovoljno jasna definicija. Navodni cilj masonerije moralno je usavršavanje ljudi na osnovu bratske ljubavi, medutim, cinjenice nam govore da paralelno s tim ide i potpomaganje raznih vidova društveno-politickih pokreta. U prilog tome govori i podatak, koji ponosno isticu i sami masoni, da od 52 potpisnika americke Deklaracije o nezavisnosti samo jedan nije bio “brat”, a i taj jedan se, ironije li, prezivao Mason. Ovdje odmah treba napomenuti da slobodni zidari nikada ne otkrivaju identitet “brace”, osim ako oni to sami ne urade. Iskustvo nas uci da vecina tajnih ili polutajnih organizacija ima tendenciju posthumnog ukljucenja velikih istorijskih licnosti u svoje redove, tako da i pri tvrdnjama o bivšim istaknutim clanovima bratstva treba biti oprezan, narocito kada je rijec o ovdašnjem prostoru, na kojem pisani dokazi gotovo da i ne postoje. Slobodno zidarstvo ne možemo nazvati tajnom organizacijom, ali zato ono jeste organizacija sa tajnama. Upravo zato postoji samo jedan nacin da neko sazna ko su oni, šta im je smisao, cime se bave kao i odgovore na vecinu drugih pitanja koja se povezuju sa njihovim imenom – a to je da postane “brat”. Medutim, kada se jednom ude u masoneriju moraju se poštovati kodeksi i cuvati tajne, tako da taj neko više ne može da podijeli sa ostatkom svijeta ono što je saznao. Korijeni: Slobodno zidarstvo kakvo danas poznajemo nastalo je 24. juna 1717. u Londonu, bar prema zvanicnim izvorima - ujedinjenjem cetiri lože u Veliku ložu Londona i Vestministera, koja je za šest godina postala Velika loža Engleske. Medutim, ideja masonstva, kako sami tvrde, mnogo je starija i seže još u stari Egipat, oko 3.200 godina prije nove ere. Kljucna licnost masonskih rituala je Hiram Abif. Ako je za utjehu “profanima”, masonski rituali, koji se prenose predanjem, nepoznanica su i za vecinu masona. Medusobno se razlikuju posvecivanja (inicijacije) u sva tri stepena slobodnog zidarstva. Ti stepeni su: šegrt, zanatlija i majstor. Svako posvecenje odraz je odredene masonske legende. Istorija slobodnog zidarstva od pocetka XVIII vijeka pa naovamo nije sporna i prilicno dobro je dokumentovana. Ali, pojedini slobodni zidari poput Kristofera Najta i Roberta Lomasa, koautora knjige „Hiramov kljuc“, istraživali su razvoj svjetske istorije iz masonskog aspekta i došli do nevjerovatnih zakljucaka. Iako njihove tvrdnje treba uzeti sa dozom rezerve, ipak je rijec o izuzetno interesantnom štivu. Naime, autori su otkrili da su stari Egipcani poštovali koncept „Maata“ – pravicnost, koji poštuju i masoni. Problem je u tome što su masoni zvanicno osnovani 1717. godine, a za egipatski koncept saznalo se tek 1799. otkricem kamena iz Roste koji je omogucio citanje hijeroglifa. Taj kamen dešifrovan je 1828. godine. Egipatski simbol, hijeroglif za jutarnju zvijezdu, identican je masonskom simbolu treceg stepena. Nadalje, faraon Sekenenre Tao ubijen je u hramu 1573. godine prije nove ere na isti nacin na koji masonska legenda opisuje smrt Hirama Abifa, a dokaz za to njegova je mumija sa jasno vidljivim ozljedama na celu, i sljepoocnicama. Osim toga, uz faraonovo tijelo pronadeni su i posmrtni ostaci jednog covjeka koji je umro u agoniji, što odgovara masonskoj prici o Jubelu - jednom od ubica Hirama Abifa, koji je kastriran i živ sahranjen. Ruke spomenute mumije drže mošnice, a usta su razvaljena od bola i u potrazi za vazduhom, pošto je žrtva živa obmotana i sahranjena. Treba napomenuti da izgled tih mumija pronadenih krajem XIX vijeka odgovara licnostima iz masonskih legendi s pocetka XVIII vijeka.Masoni se najcešce povezuju sa drevnim templarskim redom ili, preciznije, sa Redom siromašnih vitezova hramovnika (hram – temple, engl.), koji je 1118. godine osnovao Ig de Pejen. U knjizi „Hiramov kljuc“, autori tvrde da su templari pronašli nazorejske svitke i blago Jevreja zakopano prije rušenja hrama, te da je to bio razlog njihovog brzog bogacenja. Takode su preuzeli i masonske tajne inspirisane principom „Maat“, koje su se sacuvale kroz jevrejski narod, Mojsija, a kasnije Isusa, Jakova i Kumrane. Istorijski podatak je da je francuski kralj Filip IV gotovo uništio cijeli templarski red pocetkom XIV vijeka, jer mu je to bilo jeftinije nego da im vraca dugove. Naime, iako pun naziv reda govori sasvim drugacije, templari su bili prvi bankari, a uz bogatstvo koje su, navodno, pronašli u Jerusalimu vrlo brzo su postali finansijski gospodari Evrope. Kao takvi, postali su prijetnja i Vatikanu. Prema autorima „Hiramovog kljuca“, jedan dio templara uspio je da pobjegne ispred maca francuskog kralja. Jedni su pobjegli u Škotsku, a drugi u Novi svijet, koji se u kumranskom predanju nazivao po zapadnoj zvijezdi ili na kumranskom jeziku - La Merika. Ovaj dio knjige djelovao bi poprilicno neozbiljno, da autori nisu ponudili dokaz koji, ako ništa drugo, a ono budi sumnju u zvanicnu verziju. Naime, Kristofer Kolumbo zvanicno je „otkrio“ Ameriku 1492. godine. Medutim, pedeset godina ranije, 1440. godine, u Škotskoj je sagradena Roslinska kapela, u cijoj unutrašnjosti su isklesane biljke kukuruza i aloja kaktusa, što je iskljucivo americka vegetacija koja u Evropi nije uspijevala sve do XVI vijeka, dok kasniji moreplovci nisu donijeli sjeme iz Novog svijeta. Šta god da je istina, ostaje ipak podatak da je prvi americki predsjednik Džordž Vašington bio deklarisani mason, a da je americka moneta, dolar, prepuna masonskih simbola - od svevideceg oka, piramide, pa do dvije paralelne crte koje presijecaju slovo „S“ a koje predstavljaju stubove Voas i Jahin, koji su osnova masonskog ucenja. Podjele : Moderna masonerija daleko je od jedinstvene organizacije, kako sebe ponekad vole da predstavljaju. Danas postoje dva masonska centra odakle poticu sve ostale lože. Jedan centar je u Engleskoj. To je Ujedinjena velika loža Engleske, koja ispred svog imena nosi prefiks regularna i sebe smatra jedinom istinskom, kako simbolicno navode, „majkom“ svih loža. Druga struja dolazi iz Francuske i znatno je liberalnija i otvorenija, a ispred imena ima odrednicu „nacionalna“. Osim njih, razlikuje se još i Veliki Orijent Francuske, koji je u svom djelovanju, tako bar tvrde u Engleskoj, prekršio sva moguca masonska pravila i „Andersonovu konstituciju“. „Andersonova konstitucija“ je, da ne upotrebimo vjersko poredenje, nešto što bismo mogli nazvati pravilnikom u masoneriji, koji izmedu ostalog propisuje da masoni polažu zakletvu na Bibliji, te da žene ne mogu biti clanovi. U tom smislu, Orijent umjesto Biblije koristi praznu knjigu i dozvoljava ženama da ucestvuju u „masonskom radu“, cime su na sebe navukli bijes takozvanih regularnih loža, koje Orijent danas nazivaju paramasonerijom.. Da bi se oformila jedna loža, potrebno je da najmanje sedmorica brace sa jednog podrucja donesu odluku o njenom formiranju. Kada se na tom podrucju formiraju najmanje tri takve lože, sticu se uslovi da se formira i velika loža, s tim da je potrebno da jedna, vec postojeca velika loža, masonskim rjecnikom, „ unese svjetlo “, odnosno, formalno ozvanici rad i postojanje nove velike lože. „Unošenje svjetla“ prilicno je kompleksna problematika, koja bar na našem podrucju ima više veze sa geopolitickim uticajima i interesima pojedinih zemalja. Masonerija ima dugu tradiciju kod Srba. U drugoj polovini XVIII vijeka u masonske lože ulaze prvi Srbi: arhiepiskop Stefan Stratimirovic, novosadski vladika Josif Jovanovic Šakarabenta, književnik Dositej Obradovic, vode Prvog srpskog ustanka Petar Icko i Janko Katic. U istorijskoj literaturi spominje se da su masoni bili i Njegoš " Brat je mio, koje vere bio ", Petar I i Aleksandar Kradordevic , Stevan Mokranjac, Živojin Mišic, Stevan Sremac... Spisak srpskih masona kroz istoriju prilicno je impozantan. On zapravo predstavlja hronološko nabrajanje mnogih mocnih stvaralaca srpske države i njene kulturne, naucne i duhovne elite: od Vuka Karadžica i Dositeja Obradovica, do Njegoša, Karadorda, Đorda Vajferta , Jovana Ducica, Nikole Tesle , Ive Andrica, Miše Anastasijevica, Nušica, Mokranjca, Pupina, Živojina Mišica, kralja Petra I i njegovog sina Aleksandra do mnogih clanova SANU, ispred cije zgrade u Knez Mihailovoj ulici, uostalom, dominira masonski simbol – piramida. . Na svjetskom nivou masoni su dominirali istorijom u svim oblastima - od Džordža Vašingtona, Voltera, preko Bendžamina Frenklina, Mocarta, Getea, Puškina, Garibaldija, Simona Bolivara, Bakunjina, Kerenskog, do Karla Gustava Junga, Hermana Hesea i skoro svih americkih predsjednika. Masoni su bili cak i astronauti koji su se prvi spustili na Mjesec, ako su se uopšte spustili. Jedno od najpopularnijih pitanja, kada je rijec o ovdašnjim masonima, jeste da li je Josip Broz Titi bio “brat”. Ovdašnji masoni nisu sigurni u njegovu pripadnost, jer se covjek sa istim imenom i prezimenom pominje u dvije lože, od kojih je jedna predratna Simbolicka velika loža “Libertas”, u Zagrebu koju je jedino priznavala Velika loža Hamburga, a njen prvi veliki majstor bio je kasniji oficir ustaške vojske Slavko Kvaternik .Prica se da je Miloševica, što se tice masonskog pitanja, zanimalo da li je Tito bio „brat” i da li je njegova sahrana 1980. godine u Beogradu zaista bio jedan od najvecih masonskih skupova u svetu. Miloševic masonima nije pridavao narociti znacaj, nije shvatao suptilni uticaj slobodnog zidarstva na duge staze i cinjenicu da su Džordž Vašington i 13 drugih predsednika SAD, zatim osam potpredsednika i 42 sudije Vrhovnog suda Amerike, bila braca. Da su osnivaci pruske države, zatim Gete, Hajdn, Mocart i svi nemacki carevi bili takode slobodni zidari.S druge strane, jedna teorija zavjere tvrdi da je Prvi svjetski rat izazvan, pored ostalog, i zbog internih sukoba nekih masonskih frakcija iz razlicitih carstava. Teorija se dalje razvija u smjeru da je jedan od inicijatora Sarajevskog atentata, beogradski oficir Dragutin Dimitrijevic Apis, i sam bio mason. On je, navodno, bio u nekom dogovoru sa austrijskim i madarskim masonima, i mimo volje srbijanskih rojalista i Karadordevica podupirao srpsko-teroristicku organizaciju Crna ruka i njihove ogranke u Bosni, skupa sa Cabrinovicem, Žerajicem, Principom i Cubrilovicem kao clanovima.Tako je izazivanje sukoba vecih razmjera u to vrijeme odgovaralo ruskoj, austrijskoj i srpskoj masoneriji, iz samo njima poznatih razloga. I atentat je, u skladu s tim, bio, navodno, djelimicno pripremljen sa dvije ili cak tri strane. U to vrijeme djelovala je, a i danas djeluje, i Rozen-Krojcer loža, najmisticnija frakcija masonskih tajnih društava. Kažu da su oni najuticajniji od svih po organizaciji i u akcijama. Navodno su imali nekad svoje bazu u starim austrijskim zgradama kod ulice Kralja Tomislava. U nekim stanovima i haustorima mogu se još uvijek naci njihovi simboli - ruža i krst. U Drugom svjetskom ratu slobodno zidarstvo nije postojalo jer su lože zabranjene. Zbog specificnosti politickog režima socijalisticke Jugoslavije, lože se nisu mogle uspostaviti, ali je slobodno zidarstvo postojalo. Kao napoznatiji mason iz tog vremena spominjan je Ivo Andric. Naravno i njegovo masonstvo je u sferi nagadanja. Ko je Šegrt - Inicijacijom se postaje Slobodni zidar 1. stepena - Šegrt. Cijela ceremonija traje oko sat vremena. Kandidatu se kroz simboliku predstavljaju moralne vrednosti kojih svaki Mason mora da se pridržava. U ovom, prvom stepenu se akcenat stavlja na moralne vrednosti i casno ponašanje. Kao dobar primjer posvecenosti istoj, nacionalnoj ideji, istice se primer Mihaila Pupina, masona koji je u najvecoj meri uticao na prisajedinjenje Banata tadašnjoj Jugoslaviji. Da nije bilo njegovog bliskog prijateljstva sa tadašnjim americkim predsednikom Vudro Vilsonom, Banat nikada ne bi bio u sastavu Vojvodine. Masonerija je izašla u javnost pocetkom 18. vijeka, kada se u Zapadnoj Evropi stvaralo slobodno gradansko društvo . U takvim nepovoljnim okolnostima cetiri lože u Engleskoj 1717. godine izlaze u javnost i osnivaju Veliku ložu Engleske, majku svih regularnih loža na svijetu. Skoro 60 godina prije toga u Londonu je osnovano Kraljevsko naucno društvo-Akademija nauka, ciji su skoro svi clanovi, na celu sa slavnim fizicarem Isakom Njutnom, bili masoni. Tri velika simbola masonerije, tri svjetla : sveta knjiga, ugaonik i šestar govore o širini te organizacije. Sveta knjiga je svaka knjiga koju jedan covjek uzme-prihvati, to može biti Kuran, Biblija ili neka druga i ona simbolizuje moral, šestar simbolizuje duhovnost, a ugaonik materijalno. Ovo pitanje nije iznenadjujuce. Iako su Masoni (Slobodni zidari) pripadnici najveceg i najstarijeg bratstva na svetu, iako mnogi medju njima imaju oceve, dedove ili rodjake koji su takodje bili Masoni, mnogo je ljudi koji i dalje nisu sasvim sigurni šta znaci biti Mason. Odgovor je jednostavan. Mason (ili Slobodni zidar) pripadnik je bratstva poznatog kao Masonstvo (ili Slobodno zidarstvo). Bratstvo predstavlja skupinu muškaraca (baš kao što sestrinstvo predstavlja grupu žena) koji su se udružili zato što:
(Neka od ovih pitanja cemo razmotriti kasnije) Šta je Masonstvo? Masonstvo (ili Slobodno Zidarstvo) jeste najstarije bratstvo na svetu. Niko ne zna koliko je ono tacno staro, jer su njegovi istinski poceci izgubljeni u vremenu. Verovatno da je nastalo od gildi (zanatskih udruženja) kamenorezaca koji su u Srednjem veku gradili zamkove i katedrale. Moguce da su na njih uticali vitezovi Templari, skupina hrišcanskih ratnika-monaha koja je nastala 1118. godine da bi štitila hodocasnike na njihovom putu kroz Svetu zemlju. Masonstvo je postala formalna organizacija 1717. godine, kada je formirana prva Velika loža. Velika loža predstavlja administrativno telo koje upravlja Masonstvom na odredjenom geografskom podrucju. Velika loža na podrucju Srbije i Crne Gore se zove Regularna Velika Loža "Jugoslavija". Lokalna organizacija Masona se zove loža. Lože postoje u mnogim gradovima, a u velikim gradovima obicno ih ima više. Šta je loža? Rec "loža" (engleski lodge ) oznacava grupu Masona koji se sastaju u nekom zdanjui sobi, kao i zgradu u kojoj se srecu. Masonske gradjevine se takodje ponekad nazivaju "hramovi" pošto mnogi od onih simbola pomocu kojih se Masoni poducavaju poticu od gradnje Hrama kralja Solomona u Svetoj zemlji. Termin "loža" potice od zdanja koja su kamenorezci pravili pored katedrala za vreme njihove izgradnje. Zimi, kada bi se gradnja morala obustavljati, oni su živeli u ovim ložama i obradjivali kamen za gradnju. U loži postoje oficiri, od kojih je najvažniji Uvaženi Starešina koji sedi na Istoku. "Uvaženi" je izraz kojim se izražava poštovanje. On se naziva Starešinom što predstavlja neku vrstu arhaizma. U drugim, kasnije nastalim organizacijama, jednostavno bismo ga zvali "predsednikom". Prvi i Drugi Nadzornik su prvi i drugi potpredsednici. U svakoj loži postoji oltar na kojem se nalazi "Knjiga Svetog zakona". U evropskim zemljama, kao i SAD i Kanadi, to je skoro uvek Biblija. Šta se zbiva u loži? Ovo je dobar cas da ponovimo ono što smo reklo objašnjavajuci zašto ljudi postaju Masoni:
Loža je središte ovakvih delatnosti. Masonstvo cini nešto u svetu Masonstvo uci da je svaki pojedinac dužan da stanje u svetu ucini boljim. Vecina ne spada u one koji ce pronaci lek za rak, niti iskoreniti siromaštvo, ili pomoci da se ostvari mir u svetu, ali svaki muškarac, žena i dete mogu uciniti nešto da drugima pomognu i da stvari ucine malo boljim. Masonstvo se najozbiljnije trudi da pomogne ljudima. U Sjedinjenim državama, naprimer, svakodnevno se ulaže više od 1,4 miliona dolara, samo da bi se život ucinio malo lakšim. A najveci deo te pomoci ide onima koji nisu Masoni, kao što su bolnice za obogaljenu decu ili decu koja su žrtve opekotina, sirotišta i drugo. Postoje i manje vidljivi oblici pomoci, kao što je pomoc udovicama da plate svoj racun za struju ili nabavka odece i obuce za decu bez roditelja. A postoji i mnogo toga što sami možete zamisliti. Ali bez obzira na velicinu poduhvata, Masoni se u svojim ložama trude da svet postane malo bolje mesto. Loža im pruža priliku da se medjusobno dogovore kako bi cinili što više dobra. Masonstvo cini nešto "u samim" pojedinim Masonima "Razvijaj se ili umri" jeste veliki zakon prirode. Vecina ljudi oseca potrebu da se, kao pojedinci, stalno razvijaju. Oni osecaju da nisu toliko casni ili toliko plemeniti ili toliko saosecajni ili toliko sposobni da vole ili toliko vredni poverenja ili tako dobro obavešteni - koliko bi trebalo da budu. Masonstvo stalno i uvek podseca svoje clanove na važnost ovih osobina i obrazovanja. Covek ima potrebu da se udruži sa drugim ljudima od poštenja i casti, koji veruju u stvari kao što su cast, saosecanje, ljubav, poverenje, znanje. Na izvestan nacin, Masonstvo je grupa za pomoc coveku koji se trudi da donosi ispravne odluke. Lakše je pridržavati se ovih vrlina kada znate da ih oni koji vas okružuju takodje smatraju važnim i da vam se nece smejati. To je glavni razlog što Masoni uživaju u uzajamnom druženju. Masoni uživaju u uzajamnom druženju Lepo je provoditi vreme sa ljudima kojima možete potpuno verovati, a vecina Masona upravo to nalazi u svojim ložama. Mada se mnogo vremena provedeno u ložama posvecuje delima milosrdja ili poukama o samousavršavanju, mnogo je posveceno i drugarstvu. Lože organizuju izlete, putovanja i mnoga druga dogadjanja za citavu porodicu. Jednostavno receno, loža je mesto da se tu provede vreme sa prijateljima. Za same clanove postoje dva osnovna oblika sastajanja. Prvi je nešto što bismo mogli nazvati poslovnim sastankom. Za otvaranje i zatvaranje skupa, postoji ritual cija je svrha da nas podseti na one vrline za koje se ocekuje da ih se pridržavamo. Potom se citaju zapisnici; glasa se o prijemu (molbama ljudi koji žele da se pridruže bratstvu); planiraju se dobrotvorne delatnosti i druge aktivnosti lože; razmenjuju obaveštenja o clanovima (koji se nazivaju "Bracom" u vecini bratstava) koja su bolesna ili im je potrebna neka druga pomoc. Drugi oblik sastajanja je kada neko pristupa bratstvu - i onaj kada se dodeljuju "stepeni". Šta je to stepen? Stepen predstavlja položaj ili nivo clanstva. Propisan je poseban ritual kojim clan dobija svoj položaj u clanstvu. Postoje tri, zvana Ucenik, Pomocnik i Majstor Mason. Kao što možete primetiti, ova imena su prostekla iz starih zanatlijskih cehova. Kada bi u Srednjem veku neko poceo da uci zanat, recimo zlatarski ili drvodeljski, prvo bi bio ucenik. Kao ucenik, bio je poducavan alatima i osnovama zanata. Kada bi dokazao svoju veštinu postajao bi Pomocnik, a pošto bi iskazao izuzetnu sposobnost postajao bi Majstor zanata. Stepeni su neka vrsta pozorišne predstave u kojoj ucestvuje kandidat. U svakom stepenu se koriste simboli za poducavanje, kao što se to cinilo u predstavama Srednjeg veka i kao što se to cini u mnogim pozorišnim predstavama danas. (O simbolima cemo govoriti malo kasnije.) Masonski stepeni poucavaju velikim životnim lekcijama - važnosti casti i cvrstine karaktera, o tome da treba biti osoba u koju se drugi ljudi mogu pouzdati, o tome da svako poseduje svoju duhovnu prirodu onako kao što poseduje fizicku ili animalnu, o važnosti samokonotrole, o znanju da se voli i bude voljen, o znanju da se cuva tajna o onome što su vam drugi ispricali tako da vam se oni mogu "otvoriti" bez straha. Zašto je Masonstvo tako "tajanstveno"? Ono ustvari uopšte nije "tajanstveno" iako katkad uživa takvu reputaciju. sasvim je sigurno da Masoni ne prave neku tajnu od toga da su pripadnici bratstva. Nosimo prstenje, dugmad za košulje i kravate sa masonskim znacima kao što su ugaonik i šestar, najpoznatiji masonski znaci koji, posebno, podsecaju na davne pocetke bratstva u kamenorezackom zanatu. Masonske zgrade su, obicno, sasvim jasno oznacene i cesto im se adrese mogu naci u telefonskom imeniku. Aktivnosti lože nisu tajna, narocito ne u manjim gradovima, a mnoge lože imaju i svoje publikacije, kao i posebne adrese na Internetu, dostupne svima. Ali postoje neke masonske tajne i možemo ih podeliti u dve kategorije. Prva je nacin na koji se covek može identifikovati kao Mason - hvatovi i lozinke. Razlozi zašto ovo cuvamo za sebe su ocigledni. Poznati su mnogi beskrupulozni pojedinci koji su pokušali da se predstave kao Masoni u nameri da dobiju pomoc pod lažnim izgovorom. Drugu kategoriju je teže objasniti, jer je to ono što Masoni uobicajeno podrazumevaju kada govore o "masonskim tajnama". To su tajne zato što se o njima bukvalno ne može govoriti, ne mogu se iskazivati recima. One izražavaju onu promenu koja se u coveku zbiva kada uistinu prihvati odgovornost za sopstveni život i, u isto vreme, istinski odluci da je prava sreca u pomaganju drugima. To je divno osecanje, ali jeste nešto što ne možete jednostavno objasniti drugome. I to je razlog zašto pokatkad kažemo da se masonske tajne ne smeju (ili pre "ne bi trebalo") izricati. Pokušajte nekome tacno objasniti šta osecate kada promatrate divni zalazak Sunca, ili kada slušate muziku, recimo nacionalnu himnu, koja razbudjuje stare uspomene i razumecete šta želimo reci. U svetu su postojala mnoga tajna društva a narocito su bila u modi krajem XIX i pocetkom XX stoleca. Bilo ih je bukvalno na stotine i mnogi ljudi su pripadali ne samo jednom od njih. Mnoga su bila uoblicena po ugledu na Masonstvo, i mnogo su polagala do svojih "tajni". Slobodno zidarstvo je medju njima uživalo veliki ugled. Ali ako je Masonstvo tajno društvo, onda ono predstavlja najgore cuvanu tajnu na svetu. Da li je Masonstvo religija? Odgovor na ovo pitanje je jednostavan. Ne. Mi koristimo ritual pri našim okupljanjima i pošto uvek postoji oltar ili sto na kojem je Knjiga Svetog zakona otvorena dok se sastaje loža, neki ljudi su pobrkali Masonstvo sa religijom, ali ono to nije. To ne znaci da religija ne igra važnu ulogu u Maosntvu - ona igra izuzetno važnu ulogu. Osoba koja želi da postane Mason mora verovati u Boga. Nijedan ateista ne može postati Mason. Sastanci se otvaraju molitvom, a Mason se poducava da se, pre nego što zapocne ikakav važan poduhvat, pomoli za božanski savet i vodjstvo. Ali to još uvek ne cini Masonstvo "religijom". Ponekad ljudi brkaju Masonstvo sa religijom zato što neke masonske gradjevine nazivamo "hramovima". Ali to cinimo u onom istom smislu u kojem se zdanja u kojima se nalaze sudovi ili fakulteti nazivaju "hramovima pravde" ili "hramovima obrazovanja". Masonstvo kao ni sudstvo ili obrazovanje nisu religije samo zato što se njihovi pripadnici okupljaju u "hramovima". Onaj koji veruje u vrednost obrazovanja može ga, na razne nacine, potpomagati. Može misliti da nijedan covek ili žena ne može bez obrazovanja biti potpuna ni celovita licnost niti da potpuno iskoristi sve svoje mogucnosti. Može ohrabrivati studente da ostanu na studijama i pomagati obrazovne ustanove. Ali postoji nešto što takva osoba nece ciniti. Nece poducavati. Nece poducavati druge u koju školu da idu. Nece im govoriti šta bi morali da studiraju ili koju temu moraju da obrade za diplomski. Masoni shvataju važnost religije u mnogo cemu na slican nacin. Masonstvo podstice svakog Masona da bude aktivan u onoj religiji i crkvi koju je sam odabrao. Masonstvo poducava da je bez religije covek sam i izgubljen i da bez religije nikada nece ostvariti svoje pune mogucnosti. Ali Slobodno zidarstvo ne poducava ljude kojoj religiji treba da pripadaju niti nacinu na koji ce je poštovati. Ovo je pitanje pojedinca i Boga. On to mora rešavati na mestu na kojem odaje poštovanje Bogu, ne u svom bratstvu. A Masonstvo je bratstvo, nije religija. Šta je masonska Biblija? Biblija je vrlo popularan dar medju Masonima i cesto se poklanja Masonu kada stupi u ložu ili u nekim drugim posebnim prilikama. Masonska Biblija je knjiga koja se nimalo ne razlikuje od Biblije, sa posebnom stranom na pocetku na kojoj je zapisano ime osobe koja je dobija i prilika u kojoj je darovana. Ponekad postoji poseban indeks koji pokazuje gde se mogu pronaci oni delovi Biblije koji se citiraju u masonskom ritualu. Ako Masonstvo nije religija, zašto koristi ritual? Mnogi od nas odmah pomisle na religiju kada god pomisle na ritual, ali ritual se koristi na svakom životnom podrucju. On je u tolikoj meri deo nas da ga jednostavno ne primecujemo. Ritual jednostavno znaci da se neke stvari svaki put rade na manje više isti nacin. Skoro sve školske priredbe, naprimer, pocinju na isti nacin, tako što se upravnik škole ili neka druga važna licnost obrati okupljenima i zamoli ih za pažnju. Potom hor peva pesme. To je ritual. Skoro svi poslovni sastanci razlicitih vrsta pocinju citanjem zapisnika sa prethodnog sastanka, prvo se bave starim poslovima, potom prelaze na nove. To je ritual. Postoje i pisana uputstva kako se uspešno vodi poslovni sastanak. I to je knjiga rituala koja se koristi u svakodnevnom životu. Postoje društveni rituali koji nam govore kako da se susrecemo sa drugima (stiskamo ruke), kako se vodi razgovor (cekamo da neko završi pa tek onda mi govorimo), kako da kupimo karte za koncert (prvo cekamo u redu i ne guramo se ispred onih koji su vec bili prvi). Bukvalno je na stotine slicnih primera i svi oni predstavljaju rituale. Masonstvo upotrebljava ritual pošto je to delotvoran nacin da se poucavaju važne ideje - vrednosti o kojima smo ranije govorili. I on nas podseca na to gde smo, kao što ritual poslovnog sastanka podseca ljude gde su i šta se od njih ocekuje da cine. Masonski ritual je vrlo bogat pošto je tako star. Razvijao se kroz stoleca da bi u sebi sadržavao divan jezik i ideje izražene kroz simbole. Ali nema niceg neobicnog u korišcenju rituala. Svi mi to cinimo svaki dan. Zašto Masonstvo koristi simbole? Svi svakodnevno koristimo simbole, upravo kao što koristimo rituale. Cinimo to da bismo brže komunicirali. Kada u saobracaju vidimo znak "stop" znamo šta on znaci i to mnogo brže nego što cemo procitati samu rec "stop". Krug i crta znace "ne cini to" ili "to nije dozvoljeno". U stvari, upotreba simbola predstavlja verovatno najstariji nacin komunikacije i nastariji nacin poducavanja. Masonstvo simbole koristi iz istog razloga. Neki položaj "ugaonika i šestara" predstavlja najviše korišcen i najpoznatiji simbol Masonstva. Na izvestan nacin, ovaj simbol je vrsta zaštitnog znaka bratstva, kao što je to "zlatni luk" za Mek Donaldsove restorane. Kada na zgradi vidite ugaonik i šestar, znate da se tu okupljaju Masoni, poput svakog simbola, on ima svoje znacenje. Ugaonik simbolizuje stvari na zemlji i takodje simbolizuje cast, postojanost karaktera, istinoljubivost i druge nacine kojima bi trebalo da se odnosimo prema ovom svetu i ljudima na njemu. Šestar simbolizuje stvari duha, znacaj dobro vodjenog duhovnog života i, takodje, znacaj samokonotrole - držanja samog sebe u granicama. Slovo "G" predstavlja geometriju, nauku za koju su drevni verovali da najbolje otkriva slavu Boga i Njegovih dela na nebu, a takodje predstavlja i Gospoda, koji mora biti u središtu svih naših misli i napora. Znacenje najveceg broja drugih masonskih simbola je takodje ocigledno. Na primer, cekic nas poducava znacaju samokontrole i samodiscipline. Pešcani sat nas uci da vreme stalno prolazi i da ne bismo smeli odlagati važne odluke. Da. Na istinski nacin, obrazovanje je u središtu masonstva. Njegov znacaj isticemo vec dugo. Još u Srednjem veku, škole su se održavale u ložama kamenorezaca. Morate mnogo znati da biste sagradili katedralu - geometriju, gradjevinsko inženjerstvo, kao i matematiku, samo da biste gradnju poceli. A ovo obrazovanje nije bilo lako dostupno. Sve postojece škole i ucilišta su ljude spremale za karijeru u crkvi, ili za prava i medicinu. Kamenoresci nisu poticali iz aristokratije. Zato su morali da u ložama nauce neophodne veštine i znanja. Odatle potice privrženost Slobodnog zidarstva obrazovanju. Ona se nastavila do danas. Ne treba zaboraviti da je jedan od prvih ljudi koji su kod nas insistirali na znacaju obrazovanja za citav narod bio Dositej Obradovic, pripadnik slobodnog zidarstva. Širom sveta, Masoni danas pomažu obrazovne ustanove, akcije za opismenjavanje i cine sve što mogu da svaka osoba, bila odrasla ili dete, stekne najbolje moguce obrazovanje. A Masonstvo potpomaže stalno obrazovanje i intelektualno napredovanje svojih clanova insistirajuci da što se više uci o raznim svarima pomaže onima koji žele da ostanu mentalno zdravi i mladi. Masonstvo nas uci nekim važnim principima. Nema niceg iznenadjujuceg na tom spisku. Masonstvo uci: Pošto je Bog Tvorac, svi ljudi i žene su Božija deca. Zato su svi ljudi i žene braca i sestre, dostojni poštovanja cije se mišljenje mora uvažavati i mora se voditi racuna o njihovim osecanjima. Svaki pojedinac mora preuzeti odgovornost za svoj sopstveni život i dela. Ni bogatstvo ni siromaštvo, ni obrazovanje ni neznanje, ni zdravlje ni bolest, nikoga ne mogu osloboditi obaveze da cini ono najbolje što on ili ona mogu uciniti s obzirom na okolnosti. Niko nema pravo da govori nekome drugom u šta ona ili on moraju verovati ili misliti. Svaki muškarac i žena imaju potpuno pravo na intelektualnu, duhovnu, ekonomsku i politicku slobodu. Ovo pravo nam je dodelio Bog, ne covek. Sve tiranije, u ma kakvom obliku se javile, su nezakonite. Svaki pojedinac mora uciti i primenjivati samokontrolu. Svaki pojedinac mora obezbediti da njegova duhovna priroda nadvlada animalnu. Na drugi nacin, mogli bismo reci da cak i ako smo u iskušenju da pobesnimo, ne smemo biti nasilni. Cak i ako smo u iskušenju da budemo sebicni, moramo biti darežljivi. Cak i ako smo u iskušenju da nekome "otpišemo" moramo pamtiti da je on ili ona ljudsko bice i da zaslužuje naše poštovanje. Cak i ako nas mrze, moramo uzvracati ljubavlju ili, u najmanju ruku, ne smemo uzvracati mržnom. To nije lako! Vera mora biti u središtu naših života. Tu veru pronalazimo u domovima našeg bogosluženja, ne u Slobodnom zidarstvu, ali Masonstvo neprestano poducava da je pojedinceva vera. bez obzira kojoj pripada, središte ispravnog života. Svaki pojedinac je dužan da bude dobar gradjanin, poslušan zakonu. To ne znaci da mi ne pokušavamo da izmenimo stvari, ali do promena mora doci legalnim putem. Važno je delati da bi se ovaj svet ucinio boljim za sve koji žive u njemu. Masonstvo poducava da je važno ciniti dobro, ne zato što to osigurava pojedincev odlazak na nebo - tim pitanjem se bavi religija, ne bratstvo - vec zato što je naša dužnost prema drugim muškarcima i ženama da ucinimo njihov život onoliko ispunjenim koliko može biti. Cast i postojanost karaktera su od suštinskog znacaja za život. Život bez casti i karaktera je i bez znacenja. Koji su uslovi potrebni da bi se postao clan? Osoba koja želi da se pridruži Masonstvu mora biti muškarac (to je bratstvo) zdrav telom i duhom, koja veruje u Boga, da je dosegla onaj broj godina koji je propisalo Masonstvo u njegovoj zemlji i da je osoba od ugleda. (treba razumeti da zahtev "zdrav telom i duhom" - koji potice od kamenorezaca Srednjeg veka - ne znaci da fizicki hendikepirane osobe ne mogu postati Masoni; mnogi jesu). Ovo su samo "formalni" zahtevi. Ali postoje i drugi, ne tako formalni. On mora biti srpeman da pomaže ostalima. Mora verovati da u životu postoje i važnije stvari nego što su novac i zadovoljstvo. I mora želeti da se razvija i napreduje kao ljudsko bice. Kako se postaje Mason? Može zvucati iznenadjujuce kada se kaže da se niko ne pita da li želi da postane Mason. Ljudi cak mogu pomisliti da ih Masoni u njihovom gradu ne smatraju "dovoljno dobrim" da im se pridruže. ali to se ne cini na taj nacin. Stotinama godina Masonima je zabranjeno da pitaju druge da li žele da se pridruže clanstvu. Mi možemo sa prijateljima pricati o Masonstvu. Možemo im pricati šta Masonstvo jeste. Možemo im reci zašto smo se mi pridružili. Ali ih ne smemo pitati, a pogotovo nagovarati, da se oni pridruže. Za to postoje valjani razlozi. Nije stvar u tome da se trudimo da budemo ekskluzivni. Ali postati Mason je ozbiljna stvar. Postati Mason znaci odluciti se da se stalno živi poštujuci odredjena nacela. nabrojali smo neka od njih - živeti casno i valjano, gajiti medjusobno poverenje, biti spreman da se sa drugima deli i brinuti se o drugima, i cvrsto verovati u Boga. Nikoga ne možemo nagovarati na takvu odluku. Zato, kada covek odluci da želi da postane Mason, on traži od Masona neku vrstu molbe. Popunjava je i daje je Masonu a on je odnosi lokalnoj loži. Starešina lože odredjuje komitet koji posecuje toga coveka i njegovu porodicu, prica njemu i porodici o Masonstvu, i odgovara na njhova pitanja. Komitet podnosi izveštaj loži i onda loža glasa o molbi. Ako je glasanje pozitivno - a obicno jeste - loža obaveštava coveka o datumu kada ce biti prijem. Kada covek prodje kroz sva tri stepena, postaje Majstor Mason i punopravni clan brastva. Prema tome, šta znaci biti Mason? Mason je covek koji se odlucio da se oseca dobro u donosu prema samom sebi i drugima. Brine se o prošlosti kao i buducnosti i cini što može, i sam i sa drugima, da ucini da buducnost bude dobro mesto za svakoga. Ljudi su generacijama odgovarali na pitanje "šta znaci biti Mason" Evo jednog od najlepših odgovora zapisanih prvom polovinom našeg stoleca: Kada je covek Mason? Kada može posmatrati reku, brda i daleke vidike sa dubokim osecanjem sopstvene malenkosti u velikom poretku stvari, a opet imati veru, nadu i hrabrost - izvore svake vrline. Kada zna da je u dubini svoga srca svaki covek tako plemenit, tako zao, tako božanski, tako djavolski i tako usamljen kao i on sam, i kada traga da upozna, da oprositi i da voli svakog svog ljudskog sabrata. Kada zna kako da saoseca sa ljudima u njihovim jadima i, šta više, cak i u njihovim gresima - znajuci da svaki covek vodi tešku bitku sa mnogim izazovima. Kada nauci da stvara prijatelje i da ih cuva, a iznad svega da bude prijatelj sam sa sobom. Kada voli cvece, kada ptice ume da lovi bez puške, i oset i treptaj davno zaboravljene radosti kada cuje smeh male dece. Kada se može osetiti srecnim i uzvišenog duha pred sitnim kinjenjima života. Kada ga zvezdama ovencano drvo i bljesak Sunca na vodi prožmu kao pomisao nekog veoma voljenog i davno nestalog. Kada nijedan glas nevolje ne dopre do njegovog sluha bez odziva i kada mu se nijedna ruka ne pruži tražeci pomoc bez njegovog odgovora. Kada pronadje dobro u svakoj veri koja omogucuje coveku da postane svestan božanskog i da uvidi velicanstveni smisao života, bez obzira kakvo je ime te vere. Kada može pogledati u blato kraj druma i videti nešto osim mulja, i kada na licu najnesrecnijeg smrtnog sabrata može videti nešto osim greha. Kada zna kako da se moli, kako da voli, kako da se nada. Kada veruje u sebe, u svoga sabrata i u svoga Boga; u ruci mac protiv zla, u srcu zvuk pesme - srecan što živi, ali bez straha da umre! Takav covek je dopro do jedine stvarne tajne Masonstva one koju ona želi da daruje citavom svetu. ALEKSANDAR APOSTOLOVSKI ŠTA JE TO MASONERIJA ?
Metode djelovanja masonerije i njihove ciljeve u Jugoslaviji najobimnije i naprecizije analizirao je akademik prof. dr Dimo Vujovic u knjizi ''Francuski masoni i jugoslovensko pitanje 1914 -1918. godine'' . Akademik Vujovic u uvodu, izmedu ostalog, naglašava: ''Najznacajniju i najobimniju gradu našao sam u bibliotekama i arhivama Velikog orijenta Francuske i Velike lože Francuske''. U knjizi je pokazivao da su se masoni bavili pitanjima pomoci siromašnima, zbrinjavali ranjene i bolesne. U knjizi su i dokumenta da su se masoni prvi javili sa idejom da se osnuje društvo naroda, preteca današnjih Ujedinjenih nacija, koje bi ''štitile mase naroda od tiranije ambicioznih osvajaca'' |
